พันธุกรรมและความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต
พันธุกรรม หมายถึง ลักษณะของสิ่งมีชีวิตที่ถ่ายทอดจากพ่อแม่ไปสุ่ลูกหลาน ซึ่งเป็นลักษณะที่ถูกควบคุมด้วยหน่วยพันธุกรรมหรือยีน (gene)
ลักษณะทางพันธุกรรม
- — สิ่งมีชีวิตจะมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกันออกไปจากชนิดอื่น
- — สิ่งมีชีวิตเมื่อมีการสืบพันธุ์จะมีการถ่ายทอดลักษณะต่าง ๆ จากบรรพบุรุษไปสู่ลูกหลานโดยอาศัยเซลล์สืบพันธุ์ เรียกว่า พันธุกรรม
- — การศึกษาพันธุกรรมและความรู้ทางวิทยาศาสตร์ที่ว่าด้วยหลักเกณฑ์ของการถ่ายทอดลักษณะของสิ่งมีชีวิต เรียกว่าพันธุศาสตร์
- — การถ่ายทอดลักษณะต่าง ๆ จากพ่อและแม่ทำให้สิ่งมีชีวิตเกิดความแตกต่างกัน เช่น ตาชั้นเดียวเหมือนแม่ ผิวคล้ำเหมือนพ่อ เรียกว่า ลักษณะทางพันธุกรรม
สำหรับในมนุษย์มีจำนวนโครโมโซม 46 โครโมโซม
หากนำมาจัดเป็นคู่จะได้ 23 คู่ซึ่งจะมี 22 คู่ ที่เหมือนกันในเพศชายและเพศหญิงเราจะเรียกคู่โครโมโซมเหล่านี้ว่า โครโมโซมร่างกาย (autosome) ซึ่งจะมีบทบาทในการกำหนดลักษณะทางพันธุกรรมต่างๆในร่างกาย
สำหรับโครโมโซมที่เหลืออีก 1 คู่จากทั้งหมด 23 คู่
จะเป็นโครโมโซมที่ทำหน้าที่กำหนดเพศ เรียกว่า โครโมโซมเพศ (Sex chromosome) โดยโครโมโซมจะเป็นการจับคู่กันของโครโมโซม 2
ตัวที่มีลักษณะต่างกันคือ โครโมโซม X เป็นตัวกำหนดเพศหญิง
และโครโมโซม Y เป็นตัวกำหนดเพศชาย
ซึ่งมีขนาดเล็กกว่าโครโมโซม X
คำศัพท์ที่ควรทราบในการศึกษาพันธุศาสตร์
เซลล์สืบพันธุ์ (Gamete
or Sex cell)หมายถึง ไข่ (Egg) หรือ สเปิร์ม ( Sperm)
ลักษณะเด่น (Dominance) หมายถึง ลักษณะที่ปรากฏออกมาในรุ่นลูกหรือรุ่นต่อ ๆ ไปเสมอ
ลักษณะด้อย (Recessive) หมายถึง
ลักษณะที่ไม่มีโอกาสปรากฏในรุ่นต่อไป
ยีน (Gene) หมายถึง หน่วยควบคุมลักษณะทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิตเป็นสารเคมีจำพวกกรดนิวคลีอิก โดยเฉพาะ
ชนิด DNA จะพบมากที่สุด ชนิด RNA
โฮโมโลกัสยีน (Homologous gene) หมายถึง
ยีนที่เหมือนกันอยู่ด้วยกัน เช่น TT , tt , AA , bb
เฮเทอโรไซกัสยีน (Heterozygous gene) หมายถึง ยีนที่ต่างกันอยู่ด้วยกัน เช่น Tt , Aa , Bb
จีโนไทป์ (Genotype) หมายถึง
ลักษณะหรือแบบของยีนที่ควบคุมลักษณะ
ฟีโนไทป์ (Phenotype) หมายถึง
ลักษณะของสิ่งมีชีวิตที่ปรากฏออกมาเนื่องจากการ แสดงออกของยีนและอิทธิพลของ สิ่งแวดล้อม
โฮโมโลกัสโครโมโซม (Homologous chromosome) หมายถึง โครโมโซมที่เป็นคู่กัน มีขนาดและรูปร่างภายนอกเหมือนกัน
โฮโมไซกัสโครโมโซม (Homozygous chromosome) หมายถึง โครโมโซมที่เป็นโฮโมโลกัสกันและมียีนที่เป็นโฮโมไซกัสกัน อย่างน้อย 1 คู่
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น